Putovanje Miomira Petrovića na Rodos: Čudo u noći punog meseca

Pisac i dramaturg Miomir Petrović na najudaljenije grčko ostrvo vraća se godinama i svaki put otkriva nova uzbudljiva mesta, poput srednjovekovne tvrđave koju su napravili vitezovi krstaši i izvora čiste vode na mestu gde je Sveti Pavle prvi put zakoračio na tlo Evrope, a čudesna laguna u Lindosu inspirisala ga je da napiše roman ‘Staklena prašina’

Postoji lokalno verovanje da će onaj ko kupi kišobran na grčkom ostrvu Rodosu ponovo doći na mesto svog uživanja i opuštanja. Izgleda da smo se moja porodica i ja u proteklim godinama nakupovali rodoskih kišobrana preko svake mere kada se ovom ostrvu - najvećem u arhipelagu Dodekanezu ali i najudaljenijem od drugih ostrva arhipelaga i kopnenog dela Grčke - malo-malo vraćamo. Prvi put sam boravio na ostrvu krstaških vitezova Jovanovaca u prošlom veku. Bio sam istinski fasciniran srednjovekovnom tvrđavom koju su vitezovi iz nekoliko redova izgradili kao odbrambeni bedem nakon poraza u poslednjem krstaškom ratu. Ništa manji utisak na mene nije ostavila ni antička akropola u Lindosu.

Zamalo prevremeni porođaj

Sećam se da mi je tada, pre dvadeset godina, prva asocijacija bila da kada se šetate prostranim ulicama starog grada, deluje kao da se uopšte ne nalazite u Grčkoj, već u holivudskom studiju tokom pauze snimanja nekog istorijskog spektakla. Toliko je skoro svaki deo ogromnih bedema, šanaca ali i palata i pločnika savršeno očuvan. Sledeći put sam sa porodicom boravio na Rodosu tokom održavanja Evropskog prvenstva u fudbalu 2004, kada je, na opšte iznenađenje poznavalaca sporta (ali ne i lokalnog stanovništva), upravo Grčka postala šampion Evrope. Od tolikog slavlja i buke, šalimo se u kući već godinama, zamalo da nam se sin Ognjen prerano rodio upravo na ostrvu budući da je supruga Nevena bila u poodmakloj trudnoći.

Povratak u lagunu

Nakon tog boravka, inspirisan fantastičnim zalascima sunca i arhitekturom koja podseća da se u ovom delu Mediterana živi duže, ozbiljnije i mudrije nego što traje epoha turističkih hodočašćenja, napisao sam roman “Staklena prašina”, čiji je dramatis locus smešten upravo u čudesnu Lagunu Svetog Pavla u Lindosu. Pre svega, možda se piscu neka mesta na planeti urežu duboko pod kožu tek onda kada u svom delu opredmeti elemente sopstvene fascinacije. Bilo kako bilo, stali smo ponovo pod senku srednjovekovnog grada i odmorili dušu pogledom na tirkiznoplavu vodu čudotvorne lagune. Trudeći se da tu i tamo izbegnemo turistički profanisana mesta i oaze, tokom ovogodišnjeg hodočašća uživali smo u prelepoj plaži i banji sa termalnim izvorima u Kalitei, kao i plažama Kokina i nezaobilaznoj Oazis, na kojoj možete iznajmiti ležaljke i suncobrane koji su već u plitkoj, čistoj i toploj morskoj vodi, pa imate utisak da ste u čardaku ni na nebu ni na zemlji.

Avenija vitezova

Srednjovekovni Rodos je osnovan u 14. veku. U Viteškom kvartu (Kolaiko) nalazi se Avenija vitezova (Ipoton), u kojoj su zaista živeli vitezovi. Radi se o posebnim versko-ratničkim grupacijama nastalim za vreme I i II Krstaškog pohoda na Svetu zemlju. Rodos je, kao i Kipar i Malta, predstavljao rezervni položaj i bazu za potrebe ratnih pohoda najbližu “neverničkim” zemljama. Vitezovi su u samom gradu bili razvrstani u osam jezičkih grupa u zavisnosti od svog porekla: Aragon, Overnja, Kastilja, Engleska, Francuska, Sveto Rimsko carstvo, Italija i Provansa, što danas predstavlja osam kvartova starog grada. Nekadašnje gostionice u gotskom stilu, ali i u arhitektonskim stilovima pojedinačnih zemalja, otadžbina vitezova, obrazuju velelepnu i urbanistički harmonično organizovanu tvrđavu.

Pavlova stopa

Pedeset kilometara od glavnog grada, na jugoistočnoj obali, leži pitoreskna varoš Lindos. Ima tretman zaštićene regije prvenstveno zbog antičke akropole smeštene na visokom i oštrom grebenu nad morem. Po predanju, u ovu lagunu je 25, ili 33, ili 64. godine po Hristu uplovio neugledni ribarski brodić. Nosio je na svojoj palubi Savla, jednog od apostola, kasnije Svetog Pavla. Navodno je upravo tu, posle dugogodišnje kampanje po Antiohiji i Anadoliji, prvi put spustio svoje stope obuvene u sandale na tlo Evrope, ako se udaljeno i Aziji mnogo bliže ostrvo moglo smatrati Evropom. Otisak njegovog stopala istog dana je počeo da se dubi. Propadao je sve dublje kroz zemlju da bi, a da je to tek kasnije primećeno, iz načinjene rupe šiknula čista, slatka voda - stvorivši mitski, čudotvorni izvor Svetog Pavla. Kada danas pogledate lagunu sa uzvisine gde se nalaze ostaci hrama podignutog u slavu Atine Linđanske, ne možete a da ne poverujete u tu priču.

Čudo u noći punog meseca

Gornji grad Lindos je bio poslednji trag postojanja nekada moćnog grada-države koji je, uz Jalisos i Kamiros, bio jedna od tri moćne antičke pomorske regije na ostrvu. To je varoš kroz čije se lavirinte strmih uličica u jeku turističke sezone gotovo i ne može proći, sem na magarcima koji sami sebi krče prostor kroz procesiju hodočasnika naoružanih kamerama. Ali, tek pošto se namernik uspe uz tri stotine dvadeset pet stepenika i stupi u svetilište iz koga se u noćima punog meseca - govore seljani samo da bi zabavili turiste - može i dalje čuti zapomaganje ljudskih bića koja su nekada davno ranom zorom bila žrtvovana od ruke prvosveštenika, kada prođe kolonadu od četiri stuba hrama Atine Linđanske i dođe do ivice propileja posvećenog Pamfilidijasu pod kojom se prostire dubok ponor, ugledaće prirodnu lagunu. Zaliv-zabran u koji se vodenim putem može ući samo kroz uzan prolaz između dve nazubljene stene. Putnik tada gleda Zaliv Svetog Pavla.

Sve u svemu, čak i da ne pazarite kišobran u mnogobrojnim radnjama u kojima se mogu naći svi mogući dezeni, veličine i oblici, siguran sam da ćete se uvek vraćati Rodosu!